Alternatywne sposoby dochodzenia należności – egzekucja przez zarząd przymusowy

Przewidziana w art. 10641 Kodeksu postępowania cywilnego instytucja zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym dłużnika jest ciekawą, aczkolwiek niestety rzadko stosowaną alternatywą dla „zwykłego” postępowania egzekucyjnego, zmierzającego przede wszystkim do upłynnienia majątku dłużnika i zaspokojenia wierzyciela ze środków uzyskanych z licytacji ruchomości czy nieruchomości. Zarząd przymusowy polega na odebraniu zarządu dłużnikowi i upoważnieniu ustanowionego przez sąd zarządcy do podejmowania wszystkich czynności faktycznych i prawnych dotyczących przedmiotu, nad którym został ustanowiony. Jego celem jest oczywiście zaspokojenie wierzycieli, jednakże umiejętne przeprowadzenie procesu przez zarządca umożliwia nie tylko osiągnięcie tego celu, ale również zachowanie przedsiębiorstwa czy gospodarstwa dłużnika. W przypadku zwykłych egzekucji często sprzedaż najłatwiej zbywalnych ruchomości wpływa na paraliż pozostałej części przedsiębiorstwa dłużnika, a jego odtworzenie i/lub zakup z uwagi na ograniczenia finansowe przedsiębiorcy, długi okres zamówienia, dostawy i brak dostępności na rynku często jest wręcz niemożliwy.

Zarząd przymusowy jest rodzajem inteligentnej egzekucji, czasem przeprowadzenia audytu oraz oceny sytuacji dłużnika i źródeł jego problemów finansowych, daje nadto sposobność na ustalenie sposobu osiągnięcia celów postępowania egzekucyjnego. Co ważne, zarząd przymusowy objęty przez doświadczonego doradcę restrukturyzacyjnego, posiadającego umiejętności zarządzania kryzysem przedsiębiorstwa, restrukturyzacją pozasądową na poziomie operacyjnym (czyli na poziomie optymalizacji zarządzania przedsiębiorstwem) daje szansę z jednej strony zachowania przedsiębiorstwa, zainicjowania procesów zmian, pokonania problemu, a z drugiej strony (z perspektywy wierzyciela) odzyskania należności przy jednoczesnym podejmowaniu wysiłków, aby egzekucja w możliwie najmniejszy sposób wpłynęła na dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa.

W sprawie prowadzonej przez przedstawicieli Kancelarii, dotychczasowe postępowanie egzekucyjne trwało od wielu lat (najstarsze zobowiązania miały ponad 10 lat), aktywna egzekucja komornicza skierowana była do całego majątku dłużnika, w tym jego domu jednorodzinnego stanowiącego centrum życiowe dłużnika i jego rodziny. Nie bez znaczenia był też aspekt społeczny sprawy (troje małoletnich dzieci), choroba dłużnika oraz fakt zatrudniania przez niego pracowników. Istniejące zajęcia rachunków bankowych i wierzytelności w zasadzie uniemożliwiały bieżące zarządzanie i planowanie w przedsiębiorstwie, gdyż wszelkie bieżące dochody były przedmiotem zajęć, co też generowało narastanie zobowiązań bieżących.

Ustanowienie przez Sąd zarządu przymusowego wpłynęło w pierwszej kolejności na wstrzymaniu wszystkich “rozproszonych” egzekucji komorniczych i przejęcia całości postępowania przez zarządcę przymusowego, którego zadaniem było zarówno doprowadzenie do spłaty należności wobec wierzycieli, jak również zachowanie przedsiębiorstwa w możliwie sprawnej funkcjonalnie całości lub jej najważniejszej i najbardziej efektywnej ekonomicznie części. W ramach tego postępowania dokonano sprzedaży najmniej potrzebnych dla przedsiębiorstwa składników majątkowych, dokonano podziału geodezyjnego nieruchomości zbędnej dla kontynuowania działalności i dokonano jej sprzedaży. Co istotne, po zmianie przeznaczenia wydzielonej części nieruchomości wzrosła jej atrakcyjność(i wartość), wskutek czego zwiększono pierwotnie oczekiwany dochód ze sprzedaży części nieruchomości, a tym samym stopień zaspokojenia wierzycieli. Ostatecznie wierzyciele odzyskali całość swoich wierzytelności, a dłużnik zachował znaczną część majątku i po zakończeniu postępowania mógł kontynuować prowadzenie działalności gospodarczej.

Podsumowując, wyprzedaż poszczególnych składników majątku dłużnika często prowadzi do sytuacji, gdzie wierzyciele odzyskują jedynie część swoich należności, dłużnik traci majątek i często staje się klientem instytucji opieki społecznej lub schodzi do szarej strefy, często tracąc szansę powrotu do uczciwej i usankcjonowanej prawnie działalności. Co ważne sytuacja ta jest niekorzystna dla państwa, ograniczając jego dochody i prowadząc często do dalszych dysfunkcji w obrocie gospodarczym, często wręcz patologii. Doświadczony doradca / zarządca będzie w stanie rozpoznać przyczyny problemów dłużnika, często przez niego niedostrzegalne z uwagi na brak obiektywizmu, umiejętności i długotrwałe „trwanie” w problemach. Czynności zarządcy powołanego przez Sąd z wniosku wierzyciela lub dłużnika są w praktyce alternatywą sposobu odzyskania długu i możliwości zachowania obiektywizmu w trakcie postępowania.

Posiadamy doświadczenie w tego typu postępowaniach, a uzyskane efekty są satysfakcjonujące zarówno dla wierzycieli, jak i dłużników.